Ομόλογα: Τι είναι και πώς λειτουργούν (με απλά λόγια)

Εάν ρωτήσεις τη γνώμη οποιουδήποτε επενδυτικού συμβούλου σχετικά με το πώς να δημιουργήσεις ένα επαρκώς-διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο, κατά πάσα πιθανότητα, θα σου απαντήσει πως το μυστικό κρύβεται στη σωστή αναλογία μεταξύ μετοχών και ομολόγων.

Και ενώ οι περισσότεροι από έμας έχουμε μια ιδέα για το πώς λειτουργούν οι μετοχές… ανοίγοντας οποιοδήποτε portal, youtube κανάλι ή εφημερίδα που έχει να κάνει με οικονομικά, οι ειδήσεις που θα διαβάσεις περιστρέφονται κατά συντριπτική πλειοψηφία γύρω από το χρηματιστήριο, δημοφιλείς δείκτες και μεγάλες μετοχές (Meta, Apple, Tesla).

Κάτι το οποίο δεν φαίνεται να ισχύει για τα ομόλογα!

Πράγμα περίεργο αν αναλογιστεί κανείς ότι η παγκόσμια αγορά ομολόγων έχει την ίδια βαρύτητα με αυτή των μετοχών ενώ καταφέρνει να την ξεπεράσει σε μέγεθος. Σύμφωνα με τη SIFMA, το 2023:

• η παγκόσμια αγορά μετοχών άγγιξε τα $115 τρις
• η παγκόσμια αγορά ομολόγων τα $140,7 τρις

Όπως καταλαβαίνεις, η κατανόηση του τι είναι, πώς λειτουργεί αλλά και ποια η θέση ενός ομολόγου σε ένα χαρτοφυλάκιο είναι καίριας σημασίας για τον οποιονδήποτε επενδύτη.

Ε, λοιπόν, για άλλη μια φορά, είσαι πολύ τυχερός καθώς με αυτό ακριβώς θα ασχοληθούμε σήμερα – βάλε καφεδάκι και πάμε για διάβασμα!

Τι είναι τα ομόλογα; Ένα ομόλογο αποτελεί μια επένδυση η οποία προσφέρει σταθερό εισόδημα (fixed income) κατά την οποία ο επενδυτής δανείζει χρήματα σε μία οντότητα (κράτος ή εταιρεία) με αντάλλαγμα τακτικές πληρωμές τόκου (κουπόνι).

Πώς λειτουργούν τα ομόλογα; Ο αγοραστής ενός ομολόγου δανείζει χρήματα στον εκδότη με την υπόσχεση να λαμβάνει επιτόκιο σε προκαθορισμένες ημερομηνίες και το αρχικό κεφάλαιο πίσω κατά την λήξη της σύμβασης.

Τι ομόλογα μπορείς να αγοράσεις; Οι δύο βασικές κατηγορίες ομολόγων που μπορεί κάποιος να αγοράσει είναι τα κρατικά (εκδίδονται από κράτη που θέλουν να ισοσκελίσουν προϋπολογισμούς) και τα εταιρικά (εκδίδονται από εταιρείες που επιθυμούν χρηματοδότηση)

Παραδείγματα ομολόγων: Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα κρατικών ομολόγων είναι τα T-Bonds (30ετές ομόλογα των Η.Π.Α.), τα U.K. Gilts (ομόλογα του Η.Β.) αλλά και τα γερμανικά Bunds. Αντίστοιχα, εταιρικά ομόλογα θα βρεις από εταιρείες κολοσσούς όπως η Apple, η Tesla και η Microsoft αλλά και από πολλές ελληνικές όπως η Μυτιληναίος, η AEGEAN και η ΤΕΡΝΑ.

Τι είναι τα ομόλογα ελληνικού δημοσίου; Τα ομόλογα ελληνικού δημοσίου είναι αυτό που λέει και η λέξη – δάνεια με σταθερό επιτόκιο, εγγυητή το ελληνικό δημόσιο τα οποία έχουν ως απότερο σκοπό τη χρηματοδότηση της λειτουργίας του. Εάν αγοράσεις ένα τέτοιο ομόλογο γίνεσαι δανειστής του ελληνικού δημοσίου.

Τι είναι τα έντοκα γραμμάτεια ελληνικού δημοσίου; Τα έντοκα γραμμάτεια ελληνικού δημοσίου αποτελούν ομόλογα ελληνικού δημοσίου με μικρή χρονική διάρκεια. Συγκεκριμένα αφορούν 3μηνα, 6μηνα και 12μηνα.

Πώς επενδύω σε ομόλογα; Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορείς να επενδύσεις σε ένα ομόλογο. Είτε κατά την έκδοση του στη πρωτογεννή αγορά (στην ονομαστική του αξία), είτε κατά τη διάρκεια της ζωής του στην δευτερογεννή αγορά (στην τιμή που διαπραγματεύεται την εκάστοτε στιγμή).

Πώς βγάζω χρήματα από ομόλογα: Ως κάτοχος (εταιρικών ή κρατικών) ομολόγων κερδίζεις χρήματα μέσω τακτικών πληρωμών επιτοκίου (κουπόνι) και παράλληλα εάν πουλήσεις το ομόλογο σε υψηλότερη τιμή από την οποία το αγόρασες (υπεραξία).

Που θα αγοράσω ομόλογα; Μπορείς να αγοράσεις ομόλογα στη δευτερογεννή αγορά μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας επενδύσεων που παρέχει πρόσβαση σε ομόλογα. Κάποιες από τις πιο δημοφιλείς επιλογές είναι η DEGIRO και η Saxo Bank.
Η αγορά ομολόγων στην πρωτογεννή αγορά είναι δυσκολότερη και γίνεται κατά περίπτωση.

Καλύτερη πλατφόρμα επενδύσεων: Με προτεραιότητα την ασφάλεια, θα επέλεγα την Saxo Bank. Λειτουργεί από το 1992, έχει τραπεζική άδεια, ελέγχεται από την επιτροπή κεφαλαίαγοράς της Δανίας (FSA) ενώ μέσα στο ’23 έλαβε τίτλο χρηματοοικονομικού οργανισμού στθστημική σημασίας. Τέλος, πριν λίγο καιρό μείωσε αισθητά τις προμήθειες.
✍ Κάνε δωρεάν εγγραφή στη Saxo Bank ή διάβασε τον οδηγό →

Σε αυτό το άρθρο θα διαβάσεις:

• Τι είναι τα ομόλογα; (με απλά λόγια) →
• Γιατί να επενδύσεις; →
• Ομόλογα ή Μετοχές →
• Πώς λειτουργούν; →
• Πώς βγάζεις χρήματα; →
• Πώς επενδύω; →
• Φορολογία ομολόγων →
• ❓ Συχνές Ερωτήσεις →

Τι είναι ένα ομόλογο:	Μία μορφή δανεισμού (ένας τίτλος χρέους)
Γιατί να επενδύσεις;	Προσφέρει σταθερό εισόδημα
Τι είναι τα κρατικά ομόλογα;	Δάνεια προς κράτη
Τι είναι τα εταιρικά ομόλογα;	Δάνεια προς εταιρείες
Κίνδυνοι ομόλογων:	Ρίσκο πτώχευσης και επιτοκίου
Πώς βγάζεις χρήματα;	Κουπόνι & Υπεραξία
Πώς επενδύω;	μέσω επενδυτικής πλατφόρμας

Τι είναι το ομόλογο; (με απλά λόγια)

Ένα ομόλογο αποτελεί ένα δάνειο κατά το οποίο ο επενδυτής δανείζει χρήματα σε έναν δανειολήπτη, συνήθως μία κυβέρνηση, μία εταιρεία ή έναν οργανισμό. Το δάνειο αυτό έχει συγκριμένο επιτόκιο αλλά και διάρκεια.

Με λίγα λόγια, εάν αγοράσεις ένα ομόλογο λαμβάνεις το ρόλο του δανειστή ενώ ο εκδότης τον ρόλο του δανειολήπτη. Εσύ καταβάλλεις ένα ποσό στην αρχή και αυτός σου το επιστρέφει μόλις λήξει η δανειακή σύμβαση. Για να αποζημιωθείς για το ρίσκο που αναλαμβάνεις, υπόσχεται να πληρώνει ένα προσυμφωνηθέν επιτόκιο ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Γιατί να επενδύσεις σε ομόλογα

Κάποιοι από τους βασικούς λόγους για τους οποίους ο κόσμος επιλέγει να επενδύσει σε ομόλογα είναι:

1. Σταθερό εισόδημα: Ένα ομόλογο θα πληρώνει συνεχώς, σταθερά και προβλεπόμενα επιτόκιο (κουπόνι) στους κατόχους του. Με λίγα λόγια, ένας επενδυτής ξέρει τι να περιμένει, πότε να το περιμένει και δεν έχει να φοβάται καμία αλλαγή – εκτός αν το πουλήσει πριν τη λήξη του
2. Ασφάλεια και σταθερότητα: Τα ομόλογα, ιδιαίτερα τα κρατικά ομόλογα, θεωρούνται εξαιρετικά ασφαλή επενδυτικά προϊόντα και σίγουρα πιο ασφαλή από τις μετοχές. Η λογική λέει πώς ένα κράτος πάντα θα βρει τρόπους να σε αποπληρώσει είτε αυξάνοντας την φορολογία, είτε τυπώνοντας επιπλέον χρήμα. Να φανταστείς, οι αγορές θεωρούν τα κρατικά ομόλογα των Η.Π.Α., πρακτικά, ως μηδενικού κινδύνου
3. Διατήρηση πλούτου: Δεδομένου του ότι τα ομόλογα θα επιστρέψουν το αρχικό σου κεφάλαιο στη ληξη τους θεωρούνται ιδανικά για συντηρητικούς επενδυτές (ή συνταξιούχους) που θέλουν να διατηρήσουν την περιουσία τους ενώ παράλληλα θα λαμβάνουν επιτόκιο.
4. Διαφοροποίηση χαρτοφυλακίου: Πολλοί επενδυτές χρησιμοποιούν τα ομόλογα ως ένα εργαλείο για να εξισορροπήσουν το ρίσκο ενός μετοχικού χαρτοφυλακίου. Αρκετές φορές οι πτώσεις των μετοχών συνοδεύονται από άνοδο σε τιμές των ομολόγων πράγμα που τα καθιστά ως πιθανή αντιστάθμιση.

↑ Πίσω στην αρχή

Τι ομόλογα μπορείς να αγοράσεις;

Σε γενικές γραμμές, θα βρεις διάφορα είδη ομολόγων στα οποία μπορείς να επενδύσεις. Οι δύο βασικότερες κατηγορίες είναι οι εξής:

• τα κρατικά ομόλογα
• τα εταιρικά ομόλογα

Σε γενικές γραμμές, τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται ασφαλέστερα από τα εταιρικά αλλά πηγαίνουν πακέτο με χαμηλότερες αποδόσεις.

Τι είναι τα κρατικά ομόλογα;

Τα κρατικά ομόλογα εκδίδονται από ένα κράτος για τη χρηματοδότηση κάθε είδους δαπάνης τους, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών, των δημόσιων υπηρεσιών και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Επενδύοντας σε ένα κρατικό ομόλογο, ουσιαστικά δανείζεις τα χρήματα σου σε μία κυβέρνηση.

Τα κρατικά ομόλογα χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικά χαμηλού ρίσκου (ιδιαίτερα από σταθερές χώρες) διότι μια κυβέρνηση μπορεί πάντα να σε αποπληρώσει αυξάνοντας τους φόρους ή τυπώνοντας φρέσκο χρήμα. Επίσης, τις περισσότερες φορές το κέρδος επιτοκίου (και ανατίμησης) είναι αφορολόγητο.

Παραδείγματα κρατικών ομολόγων

• U.S. Treasury Bonds (T-Bond): Αποτελούν κρατικά ομόλογα του κράτους των Η.Π.Α. με διάρκεια από 10 έως και 30 έτη. Στον κόσμο των επενδύσεων θεωρούνται σχεδόν μηδενικού κινδύνου γιατί υποστηρίζονται από την δυνατότερη οικονομία του πλανήτη.
• German Bunds: Κρατικά ομόλογα του ομοσπονδιακού κράτους της Γερμανίας τα οποία χαρακτηρίζονται ως τα πιο ασφαλή ομόλογα κράτους της Ε.Ε.
• Ομόλογα ελληνικού δημοσίου: Αποτελούν ομόλογα που εκδίδει το ελληνικό δημόσιο για να χρηματοδοτήσει την λειτουργία του (και να καλύψει ελλείματα).
• Ομόλογα Κυπριακής δημοκρατίας: Αντίστοιχα, αποτελούν ομόλογα με τα οποία μπορείς να χρηματοδοτήσεις το κράτος της Κύπρου.

↑ Πίσω στην αρχή

Τι είναι τα εταιρικά ομόλογα;

Τα εταιρικά ομόλογα εκδίδονται από εταιρείες με σκοπό να αντλήσουν κεφάλαια από την αγορά ώστε να χρηματοδοτήσουν επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπως η κάποια επέκταση, μία νέα αγορά ή κάποιο έργο. Επίσης, μπορεί να τα χρησιμοποιήσεις εξυπηρετώντας το υφιστάμενο χρέος τους. Επενδύοντας σε ένα εταιρικό ομόλογο, δανείζεις τα χρήματα σου σε μία εταιρεία.

Ομόλογα επενδυτικού βαθμού (investment bonds): Εκδίδονται από εταιρείες με δυνατή πιστοληπτική ικανότητα (BBB και πάνω) και θεωρούνται σχετικά ασφαλή. Προσφέρουν υψηλότερη απόδοση από τα κρατικά ομόλογα αλλά χαμηλότερη σε σύγκριση με τα ομόλογα υψηλότερου κινδύνου.

Ομόλογα χαμηλού επενδυτικού βαθμού (junk bonds): Εκδίδονται από εταιρείες με χαμηλότερη πιστοληπτική διαβάθμιση (BB και κάτω) και προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια ώστε να αντισταθμίσουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο αθέτησης πληρωμής.

Παραδείγματα εταιρικών ομολόγων

• Η Amazon βγήκε στις αγορές με ομολογιακά δάνεια αξίας $16 δις πίσω στο 2020 με σκοπό να χρηματοδοτήσει την αγορά της αλυσίδας Whole Foods.
• Η Microsoft εξέδωσε ομόλογα ύψους $19,75 δις προκειμένου να χρηματοδοτήσει την επαναγορά μετοχών αλλά και πληρωμές μερισμάτων. Τα ομόλογα εκδόθηκαν σε 6 διαφορετικά πακέτα με διάρκεια από 3 έως και 40 έτη.
• Πίσω στο 2016 ο αμερικάνικος πετρελαϊκός γίγαντας, Exxon Mobil Corp. εξέδωσε ομολογιακά δάνεια ύψους $12 δις με σκοπό να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της αλλά και να καλύψει επιπλέον κεφαλαιουχικές δαπάνες.

Ομόλογα και μετοχές

Τα ομόλογα και οι μετοχές αποτελούν τα δύο θεμελιώδη asset classes στα οποία μπορεί κάποιος να επενδύσει. Οι διαφορές μεταξύ τους είναι πολλές και το κάθε ένα έρχεται να αναλάβει διαφορετικό ρόλο σε ένα χαρτοφυλάκιο.

Σε γενικές γραμμές:

• Οι μετοχές προσφέρουν ιδιοκτησία (equity) ενώ τα ομόλογα δίκαιωμα πληρωμής (debt instrument)
• Οι μετοχές έρχονται μαζί με προσδοκίες για υψηλότερες αποδόσεις (αλλά και πιθανό κίνδυνο) ενώ τα ομόλογα προσφέρουν σταθερότητα με τις αποδόσεις του να είναι σχεδόν απόλυτα προβλεπόμενες (αλλά προσφέρουν χαμηλότερες αποδόσεις)
• Σε περίπτωση πτώχευσης, οι δανειστές (ομολογιούχοι) έχουν προτεραιότητα στην αποζημίωση σε σχέση με τους μετόχους. Με λίγα λόγια, όταν μια εταιρεία πτωχεύει και ρευστοποιούνται τα περιουσιακά της στοιχεία, οι κάτοχοι ομολόγων πληρώνονται πρώτοι και ακολουθούν οι ιδιοκτήτες μετοχών.
• Οι μετοχές προσφέρουν εισόδημα με την μορφή μερισμάτων (δεν είναι εγγυημένα) ενώ τα ομόλογα με τη μορφή κουπονιού (εγγυημένο).
• Στόχος ενός επενδυτή σε μετοχές είναι η επίτευξη υψηλών αποδόσεων σε μακροχρόνιο ορίζοντα (long-term growth). Στόχος ενός επενδυτή σε ομόλογα είναι η διατήρηση του πλούτου μέσω είσπραξης σταθερού εισόδηματος.

✍️ Διάβασε περισσότερα: Πώς λειτουργούν οι μετοχές →

↑ Πίσω στην αρχή

Πώς λειτουργούν τα ομόλογα;

Όπως αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου, ένα ομόλογο αποτελεί ένα πιο “sophisticated” δάνειο.

Ο επενδυτής δανείζει χρήματα σε κάποιον οργανισμό με αντάλλαγμα ένα προσυμφωνηθέν επιτόκιο. Κατά τη διάρκεια της ζωής του δανείου, λαμβάνει επιτόκιο με την μορφή τακτικών πληρωμών ενώ στο τέλος της σύμβασης ολόκληρο το κεφάλαιο του πίσω.

Βασικά χαρακτηριστικά

• Αρχικό κεφάλαιο (Principal): Αποτελεί το χρηματικό ποσό που ο ομολογιούχος δανείζει στον εκδότη και είναι και αυτό που θα του επιστραφεί στη λήξη.
• Ονομαστική αξία (Par Value): Αφορά την αξία ενός ομολόγου κατά την έκδοση του και την πώληση του στην πρωτογενή αγορά. Τα περισσότερα ομόλογα εκδίδονται σε χιλιάδες, συχνά $1.000 ή €1.000.
• Επιτόκιο κουπονιού (coupon rate): Πρόκειται για το επιτόκιο που συμφωνεί να πληρώνει ο εκδότης στον κάτοχο του ομολόγου, εκφρασμένο ως ποσοστό της ονομαστικής αξίας. Οι πληρωμές κουπονιών γίνονται συνήθως ετησίως ή εξαμηνιαία.
• Κουπόνι (Coupon): Πρόκειται για τις τακτικές πληρωμές προς τον κάτοχο του ομολόγου και βασίζονται στο επιτόκιο του κουπονιού. Για παράδειγμα, ένα ομόλογο ονομαστικής αξίας €1.000 και επιτόκιο κουπονιού 5%, θα σου προσφέρει €50 σε τόκο κάθε χρόνο.
• Ημερομηνία έκδοσης (issue date): Αφορά την ημερομηνία κατά την οποία εκδίδεται το ομόλογο.
• Ημερονημία λήξης (maturity date): Αφορά την ημερομηνία κατά την οποία το αρχικό κεφάλαιο καταβάλλεται πίσω στον επενδυτή και λήγει η οποιαδήποτε υποχρέωση. Καθορίζει τη διάρκεια ζωής ενός ομολόγου.
• Εκδότης: Αφορά το κράτος, οργανισμό ή εταιρεία που επιθυμεί να “σηκώσει” χρήματα και εκδίδει το ομόλογο.
• Απόδοση (yield): Αναφέρεται στην στιγμιαία απόδοση του ομολόγου η οποία ποικίλλει ανάλογα με την τιμή του ομολόγου στην αγορά και τις πληρωμές τόκων που λαμβάνονται. Είναι εκφρασμένη ως ποσοστό της τιμής του ομολόγου μια συγκεκριμένη στιγμή στην αγορά.
• Current yield: Αποτελεί ένα νούμερο που δείχνει την στιγμιαία απόδοση του ομολόγου

Παράδειγμα λειτουργίας ομολόγου

Πάμε να δούμε τους βασικούς μηχανισμούς λειτουργίας ενός ομολόγου με ένα παράδειγμα:

1. Η εταιρία “Μήτσος Α.Ε.” αποζητά δανεισμό για να χρηματοδοτήσει την επέκταση της στα Βαλκάνια. Αποφασίζει να εκδόσει ένα ομόλογο με ημερομηνία έκδοσης 01.01.2024, και ονομαστική αξία τα €1.000.
2. Το ομόλογο προσφέρει 5% ετήσιο κουπόνι, διάρκεια 6 χρόνια με την ημερομηνία λήξης του να ορίζεται στις 01.01.2030
3. Έστω ότι αγοράζεις ένα ομόλογο κατά την έκδοση του στην πρωτογεννή αγορά. Αυτό σημαίνει πώς κάθε χρόνο η “Μήτσος Α.Ε.” θα σε πληρώνει €50 ως επιτόκιο
4. 6 χρόνια μετά, κατά την ημερομηνία λήξης, η εταιρεία θα σου επιστρέψει το αρχικό σου κεφάλαιο των €1.000 μαζί με την τελευταία πληρωμή κουπονιού των €50.

Τα ομόλογα χαρακτηρίζονται ως επενδύσεις σταθερού εισοδήματος (fixed income) διότι προσφέρουν σταθερό και προβλεπόμενο εισόδημα σε συκεκριμένες ημερομηνίες.

Όλα αυτά, με μία προϋπόθεση: να το κρατήσεις μέχρι την ημερομηνία λήξης του.

↑ Πίσω στην αρχή

Μπορώ να πουλήσω ένα ομόλογο πριν τη λήξη του;

Ναι, φυσικά και μπορείς! Η αγορά ομολόγων (ειδικά των κρατικών) έχει από τις υψηλότερες ρευστότητες στον πλανήτη και πάντα θα βρεις κάποιον να θέλει να το αγοράσει από εσένα.

Εάν χρειαστείς τα χρήματα πριν την ημερομηνία λήξης του ομολόγου μπορείς να το πουλήσεις στην δευτερογεννή αγορά αλλά, κατά πάσα πιθανότητα, όχι στην ονομαστική του αξία.

Και εδώ πρέπει να διαχωρίσουμε την ονομαστική αξία από την τιμή του ομολόγου: ενώ η πρώτη παραμένει συνεχώς σταθερή, η δεύτερη μεταβάλλεται συνεχώς από τις δυνάμεις της αγοράς κατά τη διάρκεια της ζωής του ομολόγου.

Για παράδειγμα:

• Εάν τα επιτόκια ανέβουν ή υπάρξουν φήμες για χρεοκοπία της εταιρείας, τότε το ομόλογο θα διαπραγματεύεται σε χαμηλότερη τιμή της ονομαστικής (discount).
  📈Γιατί; Ο φόβος και η αβεβαιότητα για το συγκεκριμένο ομόλογο ωθεί τους επενδυτές να πουλήσουν και με ελάχιστους να θέλουν να αγοράσουν, η τιμή του ομολόγου “πιέζεται” προς τα κάτω.
• Εάν τα επιτόκια μειωθούν, τότε το ομόλογο θα διαπραγματεύεται σε υψηλότερη τιμή της ονομαστικής (premium).
  📉Γιατί; Η ζήτηση για το συγκεκριμένο ομόλογο αυξάνεται και με δεδομένη την προσφορόμενη ποσότητα στην αγορά του, η τιμή του “πιέζεται” προς τα πάνω.

Τι πρέπει να θυμάσαι: Κατά την έκδοση και την λήξη ενός ομολόγου, η τιμή του θα είναι πάντα ίδια με την ονομαστική του αξία, δηλαδή €1.000. Κατά την διάρκεια της ζωής του, η τιμή αλλάζει συνεχώς καθώς επηρεάζεται από την προσφορά και τη ζήτηση του στην αγορά.

✍️ Διάβασε περισσότερα: Πώς λειτουργεί η τιμή ενός ομολόγου →

Πώς βγάζεις χρήματα από τα ομόλογα;

Η επένδυση σε ομόλογα μπορεί να αποφέρει εισόδημα με δύο τρόπους: μέσω τακτικών πληρωμών τόκου (κουπόνι) ή/και μέσω πώλησης των ομολόγων με κέρδος (υπεραξία).

💰 Κουπόνι: Αγοράζοντας ένα ομόλογο, ο εκδότης του σε πληρώνει επιτόκιο ανά τακτικά χρονικά διαστήματα (συνήθως ανά 6 μήνες ή χρόνο). Για παράδειγμα, ένα ομόλογο με ονομαστική αξία €1.000 και επιτόκιο 5%, θα σου αποφέρει €50 κάθε χρόνο μέχρι τη λήξη του ομολόγου.

📈 Υπεραξία: Πουλώντας ένα ομόλογο στη δευτερογενή αγορά σε τιμή υψηλότερη από αυτή που το αγόρασες αποφέρει κέρδος υπεραξίας. Για παράδειγμα, εάν αγόρασες ένα ομόλογο ονομαστικής αξίας €1.000 σε χαμηλότερη τιμή €900 (με 10% discount) και το κρατήσεις μέχρι τη λήξη του (όπου και θα λάβεις €1.000) τότε θα έχεις κέρδος υπεραξίας €100.

Παράδειγμα

Έστω ότι έχουμε ένα ομόλογο με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

💲 Ονομαστική αξία: €1.000
🏷️ Κουπόνι: 4%
⏳ Διάρκεια: 10 χρόνια
📉 Τωρινή τιμή στην αγορά: €800

Σε αυτό το σενάριο, το ομόλογο διαπραγματεύεται με έκπτωση 20% (€200) καθώς η τωρινή τιμή του είναι €800 ενώ η ονομαστική του αξία €1.000.

Ποιο θα είναι το κέρδος σου;

1. 💰 Κέρδος επιτοκίου: Για κάθε χρόνο που κρατάς το ομόλογο στην κατοχή σου λαμβάνεις επιτόκιο 4% επί της ονομαστικής του αξίας.
   Άρα, το κέρδος σου θα είναι 4% x 1.000 = €40 κάθε έτος
2. 📈 Κέρδος υπεραξίας: Εάν κρατήσεις το ομόλογο μέχρι τη λήξη του τότε θα σου επιστραφεί το αρχικό κεφάλαιο επένδυσης, δηλαδή η ονομαστική του αξία.
   Άρα, το κέρδος σου θα είναι: Ονομαστική αξία – Τιμή απόκτησης = €1.000 – €800 = €200

Το συνολικό σου κέρδος μέσα στα 10 χρόνια θα είναι: €40 x 10 + €200 = €600

↑ Πίσω στην αρχή

Επένδυση σε ομόλογα

Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορείς να επενδύσεις σε ομόλογα:

1. Είτε απευθείας σε μεμονωμένα ομόλογα (bonds)
2. Ειτε σε ομολογιακά ETFs (bond etfs)

Όπως είδαμε και στην αρχή, ένα ομόλογο αποτελεί ένα χρεόγραφο το οποίο εκδίδεται από κάποιο κράτος ή επιχείρηση μέσω του οποίου μπορείς να του δανείσεις με αντίτιμο την είσπραξη επιτοκίου. Έχουν συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης, συγκριμένες ημερομηνίες πληρωμής επιτοκίου και προσφέρουν “σταθερό” εισόδημα.

Από την άλλη, ένα ομολογιακό ETF αποτελεί ένα επενδυτικό κεφάλαιο (fund) το οποίο επενδύει σε πολλά ομόλογα μαζί. Σκέψου το σαν ένα “καλάθι ομολόγων” καθώς με αυτό το προϊόν μπορείς να αυξήσεις την διαφοροποίηση σου αγοράζοντας πολλά ομόλογα μεμιάς. Τα bond etfs διαπραγματεύεονται στο χρηματιστήριο όπως οι μετοχές και “ακολουθούν” την απόδοση ενός δείκτη ομολόγων.

Ποιες οι διαφορές μεταξύ τους;

📈 Διασπορά ρίσκου: Η επένδυση σε μεμονωμένα ομόλογα εμπεριέχει υψηλότερο κίνδυνο καθώς δεν προσφέρει διασπορά. Με λίγα λόγια, το κεφάλαιο σου είναι συνδεδεμένο με την υγεία του οργανισμού στον οποίο έχει δανειστεί. Εάν αυτός χρεοκοπήσει, υπάρχει περίπτωση να μην μπορέσει να στο αποδόσει πίσω. Από την άλλη, τα ομολογιακά ETFs προσφέρουν υψηλότερη διαφοροποίηση καθώς εμπεριέχουν πολλαπλά ομόλογα από διάφορους εκδότες, τομείς και ημερομηνίες λήξης.

💰 Εισόδημα: Ο κάτοχος ενός ομολόγου λαμβάνει πληρωμές επιτοκίου σε μετρητά απευθείας από τον εκδότη σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα (εξάμηνο ή ετησίως). Ένα ομολογιακό ETF εισπράττει το επιτόκιο από κάθε ομόλογο που εμπεριέχει και το διανέμει με τη μορφή μερισμάτων στους επενδυτές. Εάν ακολουθεί accumulating στρατηγική τότε επανεπενδύει το επιτοκιο πίσω στο fund με σκοπό να αγοράσει ακόμα περισσότερα ομόλογα ενώ αν ακολουθεί distributing στρατηγική τότε το μοιράζει με τη μορφή μετρητών στους κατόχους.

📅 Ημερομηνία λήξης: Ένα ομόλογο έχει συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης κατά την οποία επιστρέφει το αρχικό κεφάλαιο επένδυσης πίσω στον επενδυτή. Από την άλλη, ένα ομολογιακό ETF δεν λήγει ποτέ καθώς επανεπενδύει το κεφάλαιο που εισπράττει από ομόλογα που λήγουν σε καινούργια ομόλογα προσπαθώντας να διατηρεί μια μέση διάρκεια-στόχο μέσα στον χρόνο.

💵 Ελάχιστο ποσό: Τα περισσότερα ομόλογα απαιτούν υψηλότερα ποσά για επένδυση τα οποία ξεκινούν τουλάχιστον από την ονομαστική αξία της ομολογίας (€1.000). Ένα bond ETF διαπραγματεύεται σε πολύ χαμηλότερες απόλυτες τιμές καθώς αποτελεί “κομμάτι” ενός ευρύτερου χαρτοφυλακίου ομολόγων. 

❗ Προσοχή: Υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στον τρόπο λειτουργίας ενός ομολόγου και ενός ομολογιακού ETF →

Που αγοράζω ομόλογα και ομολογιακά ETFs;

Ένα ομόλογο ξεκινάει την επενδυτική του ζωή στην πρωτογεννή αγορά όπου και εκδίδεται για πρώτη φορά – κάτι σαν την αρχική δημόσια προσφορά μίας μετοχής.

Για έναν ιδιώτη επενδυτή, η συμμετοχή στην πρωτογεννή αγορά παρουσιάζει δυσκολίες καθώς γίνεται κατά περίπτωση και με συγκεκριμένους όρους που θέτει ο εκδότης.

Κατά την έκδοση τους τα ομόλογα πωλούνται στην ονομαστική τους αξία (συνήθως €1.000) και η απόδοση που προσφέρουν είναι ίση με το κουπόνι τους.

Μετά την αρχική τους έκδοση, τα ομόλογα πωλούνται και αγοράζονται ελεύθερα στην δευτερογεννή αγορά όπου και γίνονται διαθέσιμα στους περισσότερους επενδυτές. Πρόσβαση σε αυτά μπορεί να έχει ο καθένας μέσω μιας επενδυτικής πλατφόρμας (όπου κάνει την αγορά ο ίδιος) ή εταιρείας (η οποία αναλαμβάνει να κάνει την αγορά για αυτόν).

Τέλος, τα ομολογιακά ETFs διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια και πρόσβαση σε αυτά έχουν όλοι μέσω χρηματιστηριακών πλατφόρμων.

Πώς αγοράζω ομόλογα; (παράδειγμα)

Ας θεωρήσουμε ότι θέλεις να αγοράσεις ένα ελληνικό κρατικό ομόλογο, ποια είναι η διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσεις;

📌 Για το συγκεκριμένο παράδειγμα, θα χρησιμοποιήσουμε την πλατφόρμα της Saxo Bank. Μια επενδυτική τράπεζα από την Δανία, με ισχυρή ρυθμιστική επίβλεψη και με περισσότερα από 30 χρόνια λειτουργίας. Μπορείς να δημιουργήσεις ένα δωρεάν λογαριασμό εδώ →

Για να μπορέσουμε να απομονώσουμε τα ελληνικά ομόλογα ανάμεσα από όλα τα υπόλοιπα επενδυτικά προϊόντα θα χρησιμοποιήσουμε το screener.

Ξεκινάμε επιλέγοντας “Bonds”:

Στην συνέχεια, από τα διαθέσιμα φίλτρα, συμπλήρωσε:

1. Issuer types → Government ώστε να εμφανίσει μονάχα κρατικά ομόλογα
2. Currency → Euro ώστε να εμφανίσει μονάχα κρατικά ομόλογα που διαπραγματεύονται σε Ευρώ
3. Country → Greece ώστε να εμφανίσει μονάχα κρατικά ομόλογα σε Ευρώ από την Ελλάδα

Και voila! Έτσι θα δεις όλα τα διαθέσιμα ελληνικά κρατικά ομόλογα στην πλατφόρμα:

Πώς αγοράζω ομολογιακά ETFs; (παράδειγμα)

Αντίστοιχη διαδικασία θα ακολουθήσεις εάν θέλεις να επενδύσεις σε ομολογιακά (bond) ETFs.

Από το screener επιλέγεις ETFs, στα asset classes επιλέγεις Fixed Income ενώ ως νόμισμα το Ευρώ.

Έτσι θα βρεις όλα τα διαθέσιμα bond ETFs στην πλατφόρμα με επιλογές για επένδυση σε:

• Eurozone Government bonds με κρατικά ομόλογα Ευρωπαϊκών χωρών
• Treasury bonds με μακροχρόνια (20+ χρόνια) κρατικά ομόλογα Αμερικής
• Global Government bonds με κρατικά ομόλογα ανεπτυγμένων κρατών από όλο τον πλανήτη

🔍 Saxo Bank: Εάν θέλεις να μάθεις περισσότερα σχετικά με την Saxo Bank, ρίξε μια ματιά στον αντίστοιχο αναλυτικό οδηγό →

↑ Πίσω στην αρχή

Φορολογία Ομολόγων

Ένας επενδυτής σε ομόλογα μπορεί να κερδίσει χρήματα με δύο τρόπους:

1. Μέσω επιτοκίου (κουπόνι)
2. Πουλώντας το ομόλογο σε υψηλότερη τιμή από αυτή που το αγόρασε (υπεραξία)

Σύμφωνα με τον οδηγό φορολογίας επενδύσεων του Ourwallet, τα κέρδη από ομόλογα φορολογούνται ως εξής:

• Φορολογία σε ελληνικά ομόλογα και εντοκα γραμμάτια: 0% σε κουπόνι και 0% σε υπεραξία εάν τα κρατήσει μέχρι τη λήξη τους. 15% εάν τα πουλήσει με κέρδος στην δευτερογενή αγορά πριν τη λήξη.
• Φορολογία σε ξένα κρατικά ομόλογα: 15% σε κουπόνι και 0% σε υπεραξία εάν τα κρατήσει μέχρι τη λήξη τους. 15% εάν πωληθούν με κέρδος πριν τη λήξη τους.
• Φορολογία σε εταιρικά ομόλογα Ελλάδας και Ε.Ε.: 15% σε κουπόνι και 0% σε υπεραξία εάν τα κρατήσει μέχρι τη λήξη τους. 15% εάν πωληθούν με κέρδος πριν τη λήξη τους.
• Φορολογία σε εταιρικά ομόλογα τρίτων χωρών: 15% σε κουπόνι και υπεραξία

Συχνές Ερωτήσεις για ομόλογα

Ακολουθούν κάποιες από τις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με τα ομόλογα:

Μπορούν να αγοράσουν ομόλογα οι ιδιώτες;

Ναι, οι ιδιώτες μπορούν να επενδύσουν σε ομόλογα με δύο τρόπους: Είτε άμεσα σε μεμονωμένα ομόλογα (είτε κρατικά, είτε εταιρικά), είτε έμεσα μέσω ενός ομολογιακού (bond) ETF το οποίο αποτελεί ένα χρηματιστηριακό προϊόν που περιέχει πολλά ομόλογα κάτω από την ομπρέλα του.

Τι είναι τα ομόλογα ελληνικού δημοσίου;

Τα ομόλογα ελληνικού δημοσίου αποτελούν ομόλογα τα οποία εκδίδονται από την ελληνική δημοκρατία με σκοπό τη χρηματοδότηση του κράτους. Δημοπρατούνται από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΗΧ) και δικαίωμα συμμετοχής έχουν τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα.

Πώς αγοράζω ομόλογα ελληνικού δημοσίου;

Μπορείς να αγοράσεις ομόλογα ελληνικού δημοσίου μέσω κάποιας ελληνικής τράπεζας (Πειραιώς, Alpha bank κτλ) ή μιας επενδυτικής εταιρείας (θα αναλάβουν αυτοί την αγορά για εσένα), είτε μόνος σου μέσω κάποιας επενδυτικής πλατφόρμας όπως η Saxo Bank.

Πώς αγοράζω κρατικά ομόλογα;

Μπορείς να αγοράσεις κρατικά ομόλογα μέσω του επενδυτικού τμήματος οποιασδήποτε τράπεζας ή κάνοντας χρήση μιας επενδυτικής πλατφόρμας στο διαδίκτυο. Από τους δύο, ο δεύτερος δρόμος είναι σαφώς πιο απλός, γρήγορος και φθηνός. 

📌 Έστω ότι επιλέγεις την πλατφόρμα της Saxo Bank: για να αγοράσεις κρατικά ομόλογα επέλεξε Bonds από το screener και στη συνέχεια Government ως issuer.

Πώς αγοράζω εταιρικά ομόλογα;

Αντίστοιχα, μπορείς να αγοράσεις εταιρικά ομόλογα μέσω οποιασδήποτε τράπεζας ή διαδικτυακής πλατφόρμας επενδύσεων η οποία σου δίνει πρόσβαση στην δευτερογενή αγορά. Για άλλη μια φορά, η επιλογή μιας πλατφόρμας είναι προτιμητέα λόγω κόστους, απλότητας και ευκολίας.

📌 Έστω ότι επιλέγεις την Saxo Bank: για να αγοράσεις εταιρικά ομόλογα επέλεξε Bonds από το screener και στη συνέχεια Corporate ως issuer.

Τι είναι τα ελληνικά ομόλογα;

Ο όρος ελληνικά ομόλογα μπορεί να αναφέρεται σε δύο πράγματα: Είτε κρατικά ομόλογα τα οποία εκδίδονται από την ελληνική δημοκρατία και μέσω των οποίων δανείζεις στο κράτος της Ελλάδας, είτε εταιρικά ομόλογα τα οποία εκδίδονται από ελληνικές εταιρείες.

Τι είναι τα έντοκα γραμμάτεια ελληνικού δημοσίου;

Τα έντοκα γραμμάτεια ελληνικού δημοσίου αποτελούν ομόλογα ελληνικού δημοσίου με μικρή χρονική διάρκεια. Συγκεκριμένα αφορούν 3μηνα, 6μηνα και 12μηνα.

Πώς φορολογούνται τα έντοκα γραμμάτεια ελληνικού δημοσίου;

Τα έντοκα γραμμάτια ελληνικού δημοσίου απολαμβάνουν ευνοϊκής φορολόγησης καθώς απαλλάσονται από φορολογία τόσο σε επίπεδο επιτοκίου όσο και υπεραξίας εάν τα κρατήσεις μέχρι την ημερομηνία λήξης τους. Υπάρχει φορολογία 15% εάν τα πουλήσεις με κέρδος πριν ληξουν στην δευτερογενή αγορά.

Τι είναι τα λαικά ομόλογα;

Με τον όρο “λαικά ομόλογα” αναφερόμαστε σε έντοκα γραμμάτια ελληνικού δημοσίου τα οποία αποτελούν ομόλογα μικρής διάρκειας (3, 6 ή 12 μηνών). Ο όρος “λαϊκά” αποτελεί προϊόν marketing καθώς στόχος τους είναι να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση σε ιδιώτες μικροαποταμιευτές που θέλουν να πετύχουν υψηλότερες αποδόσεις από τις προθεσμιακές καταθέσεις.

Τι είναι τα πράσινα ομόλογα;

Ένα πράσινο ομόλογο μιμείται τα κλασικά ομόλογα σε όλους τους τομείς εκτός από έναν: ο σκόπος ύπαρξης τους είναι η άντληση κεφαλαίων από επενδυτές ώστε να χρηματοδοτηθούν ενέργειες που έχουν να κάνουν με την βιωσιμότητα, την ενίσχυση έργων που δεν καταστρέφουν το περιβάλλον καθώς και την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής. 

↑ Πίσω στην αρχή

Περισσότερο υλικό για επενδύσεις:

Εάν σου άρεσε το συγκεκριμένο άρθρο, μπορείς να διαβάσεις περισσότερα σχετικά με τις επενδύσεις στα παρακάτω άρθρα:

Η επένδυση ενέχει κινδύνους. Ενδέχεται να χάσεις μέρος ή και ολόκληρη την περιουσία σου.

Risk Disclaimer:
Δεν είμαι επενδυτικός σύμβουλος και τα παραπάνω αποτελούν γραπτή εξιστόρηση των προσωπικών μου εμπειριών. Δεν αποτελούν, σε καμία περίπτωση, προτροπή για επένδυση.
Πριν προχωρήσεις σε οποιαδήποτε επένδυση κάνε την δική σου έρευνα και θυμήσου:
Κάθε επένδυση εμπεριέχει ρίσκο, όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο θέλει να βγάλει χρήματα από εσένα.
Επένδυσε μόνο χρήματα που είσαι οκ να χάσεις.

Affiliate Disclaimer:
Το άρθρο περιέχει affiliate links τα οποία βοηθούν το MoneyMinority.
Feel free να μην τα χρησιμοποιήσεις εάν δεν το επιθυμείς.

Διάβασε περισσότερα για τα Risk & Affiliate Disclaimers του MoneyMinority.