Ένας από τους βασικούς πυλώνες πάνω στον οποίο αναπτύχθηκε η φιλοσοφική σκέψη του Δυτικού Κόσμου είναι η συνεχής αμφισβήτηση.
Ο Σωκράτης, ένας από τους πατέρες της ελληνικής – άρα και της δυτικής – φιλοσοφίας δεν είπε τυχαία τη διάσημη φράση:
“ἓν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα”
Σωκράτης
Σε ελεύθερη μετάφραση, θα μπορούσε να αποδοθεί ως: “Γνωρίζω μονάχα ένα πράγμα… και αυτό είναι ότι δεν γνωρίζω τίποτα!”
Με αυτά τα λόγια ήθελε να μας δείξει ότι η αλήθεια δεν είναι κάτι δεδομένο αλλά ούτε και εύκολο.
Η αναζήτηση της αποτελεί μία διαδικασία που βρίσκεται συνεχώς σε εξέλιξη και χαρακτηρίζεται από συνεχή αμφισβήτηση και έρευνα.
Εξάλλου, αυτό ακριβώς είναι και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της επιστήμης – αμφισβητεί συνεχώς τον εαυτό της, προσπαθώντας να αποδείξει ότι είναι λάθος και μόνο έτσι καταφέρνει να αναπτυχθεί.
Από όλες τις ερωτήσεις, τα μυστήρια αλλά και τις αντιφάσεις που θα συναντήσεις στον κόσμο μας, τα παράδοξα τείνουν να ενισχύουν την βαρύτητα της δημοφιλούς φράσης του Σωκράτη.
Τι είναι τα παράδοξα;
Βάλε καφεδάκι και συνέχισε την ανάγνωση, ακολουθούν τα παράδοξα…
🧠 Φιλοσοφικό Cocktail 🍹
Τι είναι ένα Παράδοξο;
Ένα παράδοξο αποτελεί μία ιδέα, μια κατάσταση ή ένα πρόβλημα το οποίο, ενώ ξεκινάει κάνοντας μία λογική υπόθεση, καταλήγει σε ένα συμπέρασμα το οποίο φαινομενικά ακούγεται παράλογο, αντιφατικό ή εντελώς αντίθετο από το αναμενόμενο.
Για παράδειγμα, μία κατάσταση η οποία οδηγεί σε δύο αποτελέσματα τα οποία ενώ είναι αντίθετα, φαντάζουν παράλληλα το ίδιο εφικτά.
Θα έλεγε κανείς ότι αποτελούν ιδιορρυθμίες οι οποίες “στρεσσάρουν” τα όρια της ανθρώπινης λογικής.
Και είναι ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά που τα καθιστούν τόσο ενδιαφέροντα…
Το Παράδοξο της Παραγωγικότητας
Όσο περισσότερο δουλεύεις, τόσα λιγότερα κάνεις
Έχεις παρατηρήσει πως, ενώ κάποιες φορές μπορείς να ολοκληρώσεις μία εργασία μέσα σε 20 λεπτά κάποιες άλλες θα χρειαστείς ώρες ολόκληρες για να κάνεις ακριβώς το ίδιο πράγμα;
Το παράδοξο της παραγωγικότητας έρχεται να μας δείξει ότι οι περισσότερες ώρες δουλειάς δεν συνεπάγονται αυτομάτως και υψηλότερη παραγωγικότητα.
Κάποιες φορές, μάλιστα, ισχύει το ακριβώς αντίθετο: Όσες περισσότερες ώρες αφιερώσεις σε μία εργασία, τόσα λιγότερα θα καταφέρεις…
Και ο Νόμος του Πάρκινσον έρχεται να το επιβεβαιώσει λέγοντας μας ότι μία εργασία θα “επεκταθεί” χρονικά τόσο, ώστε να καλύψει πλήρως τον χρόνο που θα της διαθέσεις.
Δοκίμασε να δώσεις σε ένα task 20λεπτου, περιθώριο 2 ωρών και θα δεις ότι, ως δια-μαγείας, θα αρχίσεις να χρειάζεσαι πλέον 2 ώρες για να το ολοκληρώσεις.
Ο Naval Ravikant το είχε συνοψίσει πολύ εύστοχα: Αντί να δουλεύεις σαν αγελάδα, επέλεξε να δουλεύεις σαν λιοντάρι…
🐄 Μία αγελάδα τρώει γρασίδι ολημερίς στα χωράφια – αυτό παρομοιάζεται με τους ανθρώπους που τείνουν να εργάζονται πολλές ώρες μπερδεύοντας την ποσότητα με την ποιότητα.
🦁 Αντίθετα, ένα λιοντάρι λειτουργεί με sprints – κυνηγάει, τρώει, ξεκουράζεται και επαναλαμβάνει. Αυτές οι φάσεις εναλλάσσονται συνεχώς και η κάθε μία απαιτεί την προσοχή του στο 100%.
Εάν ο στόχος σου είναι η παραγωγικότητα, τότε το μοντέλο του λιονταριού δείχνει να δουλεύει καλύτερα.
↳ Σκληρή δουλειά → Σκληρή ξεκούραση → Feedback → Επανάληψη ↴
Το Παράδοξο της Επιτυχίας
Όσο περισσότερο αποτυγχάνεις, τόσο περισσότερο πετυχαίνεις
Είμαι σχεδόν σίγουρος πως η αποτυχία είναι ένα συναίσθημα το οποίο έχεις νιώσει αρκετές φορές, δεν σου αρέσει καθόλου και, αν περνούσε από το χέρι σου, θα το απέφευγες σαν το διάολο.
Μεταξύ μας, σε ποιον αρέσει να χάνει;
Το παράδοξο, όμως, με την αποτυχία είναι ότι όσο πιο πολλές φορές την βιώσεις, τόσο πιο κοντά οδηγείσαι στην επιτυχία.
Γιατί;
Διότι οι αποτυχίες τείνουν να αποτελούν καλύτερους δασκάλους αν τις συγκρίνεις με τις επιτυχίες.
Σε μία κοινωνία που δαιμονοποιεί και τιμωρεί το λάθος, εσύ επέλεξε να κάνεις κάτι πιο έξυπνο.
Πώς θα μπορούσες να το εκμεταλλευτείς;
Μην φοβάσαι να αποτύχεις, αγκάλιασε τα λάθη σου και μετέτρεψε τα σε “δωρεάν μαθήματα” τα οποία θα σε καθοδηγήσουν στο μέλλον.
Όπως έχει πει και ο Ray Dalio:
Όλοι κάνουν λάθη. Η διαφορά είναι ότι επιτυχημένοι άνθρωποι μαθαίνουν από αυτά ενώ οι αποτυχημένοι, όχι. Ένα περιβάλλον το οποίο ανέχεται τα λάθη έχει πολύ περισσότερες ελπίδες ανάπτυξης από ένα το οποίο τα τιμωρεί.
Το μυστικό εδώ είναι να αυξάνεις σταδιακά το ρίσκο, να αποτυγχάνεις γρήγορα και να μην επαναλαμβάνεις τα ίδια λάθη για δεύτερη και τρίτη φορά.
Εξάλλου κάποιος είχε αναφέρει πως ο ορισμός της παραφροσύνης είναι να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα.
Το Παράδοξο της Βαρεμάρας
Όσο περισσότερο αφεθείς στη βαρεμάρα, τόσο πιο δημιουργικός μπορείς να γίνεις
Θυμάσαι την τελευταία φορά που ένιωσες να βαριέσαι;
Εάν ναι, θυμάσαι ποια ήταν η άμεση αντίδραση σου;
Είμαι σίγουρος πως, σχεδόν χωρίς να το καταλάβεις, αναζήτησες απευθείας κάποιο νέο ερέθισμα με σκοπό να διεγείρεις τον αδρανή εγκέφαλο σου και να τον κρατήσεις ξανά απασχολημένο.
Και κατά πάσα πιθανότητα, θα έτρεξες στην “συντροφιά” του κινητού σου τηλεφώνου για να μπεις στο YouTube ή να scrolαρεις στο TikTok ώστε να πάρεις το πολυπόθητο hit ντοπαμίνης που τόσο εύκολα μπορούμε πλέον να βρούμε.
Σε έναν κόσμο που τείνει να συσχετίζει το να δηλώνει κανείς συνεχώς απασχολημένος με υψηλό status και αξία, η βαρεμάρα έχει δαιμονοποιηθεί δραματικά.
Και για να μην παρεξηγηθώ, δεν αναφέρομαι στην οκνηρία με την παθολογική έννοια όπου κάποιος για μεγάλα χρονικά διαστήματα δεν βρίσκει κανένα κίνητρο να κυνηγήσει τον οποιοδήποτε σκοπό.
Αναφέρομαι στην βαρεμάρα του να μπορέσεις να πάρεις τον νου σου και να τον τοποθετήσεις εκτός της καθημερινότητας βγάζοντας τον από τη συνηθισμένη ρουτίνα, τα προβλήματα αλλά και τους στόχους σου.
Να του επιτρέψεις να περιπλανηθεί ελεύθερος, να στοχαστεί νέες ιδέες και έννοιες, να μπερδέψει τις σκέψεις του και να δημιουργήσει νέες συνδέσεις από το πουθενά.
Το αποτέλεσμα; Αυξημένη δημιουργικότητα, παραγωγικότητα και ανανεωμένο κίνητρο για δημιουργία.
Τι μπορείς να κάνεις:
Μην φοβάσαι να βυθιστείς στη βαρεμάρα!
Αντί να τρέξεις να καλύψεις αυτό το κενό με ερεθίσματα όπως τα social media, οι ταινίες, το ατελείωτο binging στο MoneyMinority ή το πορνό, άφησε τον εαυτό σου να ονειροπολίσει ελεύθερα.
Αξιοποίησε την βαρεμάρα ως μία ευκαιρία η οποία μπορεί να προσφέρει μία έκρηξη δημιουργικότητας από εκεί που δεν το περιμένεις.
Εφόσον βλέπεις ότι αυτό δουλεύει, πήγαινε ένα βήμα πιο πέρα και τόλμησε να δημιουργήσεις “χώρο” μέσα στην εβδομάδα ώστε να επιτρέψεις στον εαυτό σου να βαρεθεί χωρίς τύψεις.
Σε ένα quote που βρήκα, ο Gayatri Devi θα το συνόψιζε πολύ έυστοχα: Boredom is not a problem to be solved. It’s the last privilege of a free mind.
Το Παράδοξο της Ανάπτυξης
Για να μεγαλώσεις, κάποιες φορές χρειάζεται πρώτα να μικρύνεις
Όλοι μας επιζητούμε τη ανάπτυξη – τόσο σε θέματα επαγγελματικά, ακαδημαϊκά ή αθλητικά όσο και σε θέματα χαρακτήρα, φιλίας ή συντροφικότητας.
Μία συχνή παρανόηση που μπορεί να προκύψει κατά την πορεία του ταξιδιού είναι ότι αυτή η ανάπτυξη θα επέλθει με “γραμμικό τρόπο”.
Θεωρούμε πως:
Αν δουλέψω x ώρες, θα γίνω x καλύτερος. Αν προπονηθώ y ώρες, θα αναπτυχθώ y φορές. Ενώ αν αφιερώσω z ώρες στον σύντροφο μου, η αγάπη του για εμένα θα μεγαλώσει κατά z φορές.
Γιατί;
Διότι, για κάποιο περίεργο εσωτερικό λόγο, πιστεύουμε πως η ανάπτυξη οφείλει να έρθει με “δίκαιο” τρόπο – όπως ορίζει ο καθένας την δικαιοσύνη βέβαια.
Θεωρούμε αδιανόητο να προσπαθούμε για κάτι και η άμεση ανταμοιβή που λαμβάνουμε να μην αντικατοπτρίζει στο 100% τον κόπο μας.
Τείνουμε να ψάχνουμε πάντοτε την άμεση ικανοποίηση (short term gratification) παραλείποντας ή θυσιάζοντας την μακροχρόνια ικανοποίηση (long term gratification), η οποία πολλές φορές είναι πολλαπλασιαστικά καλύτερη.
Η πραγματικότητα, όμως, δεν δίνει δεκάρα για το αίσθημα δικαιοσύνης μας και δείχνει να λειτουργεί με τον δικό της τρόπο.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, για να αντιληφθείς την μη-γραμμική ανάπτυξη είναι η μεγέθυνση της παγκόσμιας οικονομίας:
Βραχυχρόνια, εναλλάσσεται συνεχώς ανάμεσα σε περιόδους ραγδαίας ανάπτυξης και ραγδαίας συρρίκνωσης. Αν παραλείψεις τον “θόρυβο” και κοιτάξεις τον μακροχρόνιο ορίζοντα, θα δεις πως η κλίση της γενικής καμπύλης μεγέθυνσης είναι ανοδική.
Οι περίοδοι συρρίκνωσης αποτελούν εξαιρετικές περιόδους όπου το σύστημα πετάει έξω την υπερβάλλουσα μόχλευση και τον εφησυχασμό, ξεφορτώνεται το όποιο νεκρό βάρος, εστιάζει ξανά και θέτει τις βάσεις για να ξεκινήσει η επόμενη φάση ανάπτυξης.
Ένα βήμα πίσω, δύο μπροστά – φαίνεται να είναι η αποδοτικότερη στρατηγική για σταθερή και μακροχρόνια ανάπτυξη.
Και μην ξεχνάς, όσο πιο πολύ συρρικνώσεις ένα ελατήριο, τόσο πιο δυνατά θα εκτοξευθεί μόλις το αφήσεις…
